Antygona to dramat Sofoklesa, który opowiada o tragicznym losie tytułowej bohaterki. Kreon, władca Teb, zabrania pochówku Polinika, brata Antygony, który zginął w bratobójczej walce o władzę. Antygona, nie mogąc pogodzić się z bezczeszczeniem ciała zmarłego, sprzeciwia się królewskiemu zakazowi i dokonuje pochówku, za co zostaje skazana na śmierć. Hajmon, syn Kreona i narzeczony Antygony, nie wyobraża sobie bez niej życia. Po samobójczej śmierci Antygony Hajmon również odbiera sobie życie, co prowadzi do kolejnej tragedii – śmierci Eurydyki, żony Kreona i matki Hajmona.
Protest przeciw tyranii
Antygona ukazuje tyranię Kreona oraz sprzeciw tytułowej bohaterki wobec jego rządów. Władca Teb, w rozmowie z synem, podkreśla wagę posłuszeństwa obywateli wobec władzy:
[…] Kto zaś zuchwale przeciw prawu działa
I tym, co rządzą, narzucać chce wolę,
Ten nie doczeka się mego uznania.
Wybrańcom ludu posłusznym być trzeba
W dobrych i słusznych, nawet w innych sprawach.
Kreon zabronił pochówku Polinika, argumentując, że jego zdrada – próba przejęcia władzy w Tebach siłą – zasługuje na najwyższe potępienie. Jednakże, w swoim dążeniu do karania zdrajcy, Kreon narusza boskie prawo nakazujące grzebanie zmarłych.
Antygona, nie godząc się na taki rozkaz, otwarcie sprzeciwia się Kreonowi. Jej działania motywuje głęboka wiara w boskie nakazy i poczucie moralnego obowiązku:
ISMENA Więc ty zamierzasz grzebać wbrew ukazom?
ANTYGONA Tak! Brata mego, a dodam… i twego;
Bo wiarołomstwem nie myślę się kalać.
Antygona jest gotowa zaryzykować własne życie, by uczynić to, co uważa za słuszne i sprawiedliwe.
Autorytaryzm
Dramat podejmuje również problematykę władzy i jej relacji z obywatelami. Czy władca powinien służyć swoim poddanym, czy to raczej obywatele mają być podporządkowani władcy? W rozmowie Kreona z Hajmonem padają słowa, które kwestionują absolutystyczne podejście do rządzenia.
HAJMON
Marne to państwo, co li panu służy.KREON
Czyż nie do władcy więc państwo należy?HAJMON
Pięknie byś wtedy rządził… na pustyni.
Autorytaryzm Kreona ostatecznie prowadzi do tragedii, skutkując śmiercią jego syna i żony.
Bibliografia
[Sofokles] Sofokles. Antygona. Fundacja Nowoczesna Polska, 2022. Link do książki w WolneLektury.pl