Franz Kafka - Przemiana

Literatura Franza Kafki często znajduje się wśród najwybitniejszych książek – ot wystarczy przywołać choćby listę BBC The 100 Stories That Shaped the World. Zaintrygowany fenomenem jego twórczości, postanowiłem przeczytać Przemianę – krótkie, surrealistyczne opowiadanie o Gregorze Samsie.

Po skończonej lekturze w pełni rozumiem fenomen tej książki. Kafka poruszył moje serce w sposób, którego się nie spodziewałem. Nie przypuszczałem, że po zakończeniu opowiadania będzie mi żal… robaka. Przemiana skłoniła mnie do refleksji nad własną egzystencją oraz egoizmem w relacjach międzyludzkich. To lektura, którą gorąco polecam każdemu. :)

O treść

W jednym zdaniu

Przemiana Franza Kafki opowiada o narastającej odrazie wobec kłopotliwego członka rodziny oraz jego stopniowym wykluczeniu z codziennego życia.

Krótkie streszczenie

Pewnego ranka Gregor Samsa budzi się przemieniony w olbrzymiego owada. Jego nowa forma budzi przerażenie i dezorientację w rodzinie, która zamyka go w pokoju, izolując od świata. Gregor stara się przystosować do swojego nowego ciała. Początkowo jedyną osobą, która okazuje mu troskę, jest jego siostra Greta, przynosząca mu jedzenie.

Rodzina Gregora popada w trudności finansowe, zmuszając Gretę i rodziców do podjęcia pracy. Bohater zostaje coraz bardziej zaniedbywany, a jego obecność staje się dla bliskich ciężarem. Greta, wyczerpana opieką nad nim, oświadcza rodzicom, że muszą się go pozbyć. Gregor, świadomy wpływu jaki ma na rodzinę, traci wolę życia i umiera z wycieńczenia w swoim pokoju.

Jego ciało odkrywa sprzątaczka, która powiadamia o tym rodzinę i bezceremonialnie pozbywa się zwłok. Ostatecznie Greta wraz z rodzicami, uwolnieni od ciężaru Gregora, opuszczają mieszkanie i snują plany na przyszłość, pozostawiając za sobą dawny koszmar.

Główne zagadnienia

Odraza

Przemianę Gregora można interpretować jako metaforę depresji, psychozy lub dowolnej choroby, która zmienia i alienuje człowieka. Tego rodzaju sytuacja nigdy nie jest łatwa ani przyjemna dla domowników. Każdy, kto opiekował się osobą starszą lub chorą, wie, jak wymagające jest to zajęcie – zarówno fizycznie, jak i psychicznie.

Przemiana ukazuje powszechną reakcję na problematycznego członka rodziny. W Grecie oraz rodzicach Gregora stopniowo narasta odraza i zmęczenie jego obecnością. Z czasem zaczynają traktować go jak przedmiot – jego pokój zamienia się w składzik na niepotrzebne rzeczy. Przestają dostrzegać w nim człowieka i pragną jedynie, by przestał być dla nich obciążeniem.

Wykluczenie

Przemiana ukazuje, w jaki sposób społeczeństwo – nawet najbliżsi – mogą wykluczyć jednostkę, która staje się dla nich problematyczna i niewygodna. Gdy Gregor przestaje pełnić rolę głównego żywiciela rodziny, jego wartość w oczach bliskich drastycznie spada. Zostaje odizolowany od domowników, a jedynie Greta początkowo się nim opiekuje. Jednak z czasem i ona go odrzuca – oznajmia rodzicom, że muszą się go pozbyć, ponieważ jego obecność stanowi zagrożenie dla ich przyszłości.

Bibliografia

[Kafka] Franz Kafka Przemiana Masterlab, 2013. Link do książki w publio.pl

[BBC] The 100 stories that shaped the world. Link do strony BBC.